Lisaboa Houbrechts schrijft en ensceneert een familie-epos dat drie generaties overspant. Ze blikt terug op het tijdsgewricht van haar grootouders, haar ouders en haar eigen generatie. Ze gaat op zoek naar hoe het kleine met het grote, het intieme met het politieke en het verleden met het heden is verweven. Centraal staat een meisje van twaalf jaar dat aan het eind van een lange geschiedenis staat en in de verborgen trauma’s van het verleden duikt. Lisaboa Houbrechts werkt het verhaal uit in beeld, tekst en muziek.
De twaalfjarige Kleindochter Aller Kleindochters blikt terug in het verleden van haar grootvader aan vaders kant. Zijn kindertijd, de oorlog, het seksueel misbruik in de broederschool, de Duitse bezetting, en het wrede huwelijk met Moeke Poes.
Met haar magische verschijning tracht de Kleindochter zich door de poel van herinneringen te slepen om de kinderen uit het verleden te bezoeken. Het geweld dat kinderen wordt aangedaan, bepaalt het geweld van morgen. Lisaboa Houbrechts stelt de vraag hoe geweld in de intieme kring zich verhoudt tot het geweld van de geschiedenis.
Vake Poes; of hoe God verdween vertelt het verhaal van een familiale zenuwinzinking waarbij Vake Poes en zijn zoon hun geloof opofferen en Jezus aan het Kruis nagelen. Dit tot grote wanhoop van Moeke Poes die haar familie vroom en rein wil houden in een wereld die in de jaren ’70 steeds seculierder wordt.
Lisaboa Houbrechts vervlecht fragmenten van de Johannespassie van Bach met eigen teksten, ze verbindt Bach met hedendaagse elektronische muziek en al de klankmogelijkheden van een accordeon. Ze zoekt een vorm voor het onzegbare; hoe de dood van Jezus zich verbindt met het geheime lijden van hen die getekend zijn door trauma.
Voor deze groots opgezette vertelling werkt Lisaboa Houbrechts samen met spelers, zangers en muzikanten van alle leeftijden. Van kinderen over jongvolwassen performers tot enkele gevestigde theatermonumenten. Ze bouwt een voorstelling vol magie en poëzie waarin de kinderen van vandaag spelen met de jonge versies van hun ouders en grootouders.
"Het is een duistere vertelling. Ze opent wonden en rioolputten. Het gaat over hoe kinderen vastzitten in een keten van geweld. Vanuit de drang om die keten te breken kan een ontzettende levenskracht en verbeelding vrijkomen maar ze kan ook imploderen tot een cyclus van destructie. Om dit meest intieme tot een radicale uitdrukking te brengen, is de ruimte tussen theater en opera de uitgelezen vorm." - Lisaboa Houbrechts
Vake Poes; of hoe God verdween werd geselecteerd voor Het TheaterFestival.
Uit het juryrapport: "Het gebeurt nog maar zelden dat je op toneel een vertelling ziet die zo omvattend durft te zijn in zowel de tijdsboog als de (duistere) thema’s die ze bestrijkt, gaande van pedofilie tot collaboratie. Clausiaans doet deze productie aan, maar wel met een spiritualiteit en een zorgzame kijk die net heel eigen(tijds) overkomt."
Een rauw juweel van volstrekt onbevreesde kunst. Niets blijft ongeschonden in de nieuwe voorstelling van Lisaboa Houbrechts. Niet het lichaam, niet de ziel, niet Bachs Johannespassie. Met Vake Poes bewijst Houbrechts dat ze niet bang is om haar vingers te branden aan iconen.
"De talenten van laGeste - de nieuwe naam van les ballets C de la B en kabinet k -, Opera Ballet Vlaanderen én Froefroe smelten in deze voorstelling allemaal wonderlijk samen. Speciale vermelding ook voor Boule Mpanya die met een klok van een stem, als spirituele kracht, op zijn ééntje een tegenwicht kan bieden voor het Vlaamse katholicisme en in alle somberte toch voor een sprankeltje hoop kan zorgen."
"De Toneelhuismaker heeft een prikkelend uitgangspunt beet. Een verbitterde opa met het kruis van een trauma op zijn rug versus een kleindochter in een seculiere samenleving, hunkerend naar rituelen nu het kind met het badwater is verdwenen. Houbrechts weet dit familie-epos te vatten in een vloeiende, hybride vorm met een tiental spelers-zangers. Dit is, meer dan opera, muziektheater. Nijpende dialogen gaan over in dans en verstilde beeldpoëzie."
"In religieuze termen gesteld, toont Houbrechts een weg naar hoop en liefde, en zo naar iets dat, helemaal in de lijn van J.S. Bach, goddelijk mag genoemd worden. Wit en geel licht dat naar duisternis leiden. Zelfs voor de verstokte atheïst die ik ben, is dat een openbaring."
"Regisseur Lisaboa Houbrechts – huisartiest bij Toneelhuis – toont in Vake Poes nog maar eens dat ze de grote zaal kan bedwingen en bespelen met een bij momenten huiveringwekkend mooi én pijnlijk Vake Poes ."
"Ze kan de grote ruimte van de Gentse Opera aan met haar indrukwekkende beelden. Toch excelleert ze vooral in scènes waarin de vier kinderen een belangrijke rol spelen. Ze zijn allemaal even overtuigend en juist. De punker Jules Dorné is bijvoorbeeld erg raak geschetst. In de omgang met acteurs schuilt dan ook het talent van Houbrechts."
"De kinderen in de voorstelling acteren sterk. Het moet niet altijd even gemakkelijk zijn geweest zich in de rol van slachtoffer in te leven."
"Ze neemt een brandende actualiteit onder handen en schetst een gedicht vol spanning en ruwheid. Het voorstel is compact, veeleisend tot het punt van dorheid. Het gebaar is ongelooflijk meesterlijk. Het kan je niet onberoerd laten en bevestigt het grote talent van een zeldzame kunstenares, een virtuoos, duidelijk eentje om te volgen..."
Downloads
tekst en regie
- Lisaboa Houbrechts
aria’s, koralen en recitatieven
- J. S. Bach
arrangementen, muzikale leiding
- Pedro Beriso
met
- Alberto Martinez
- Boule Mpanya
- Eddie Dumont
- Elsie De Brauw
- Ferre Vereecken
- Jules Dorné
- Pieter Ampe
- Philippe Thuriot
- Stefaan Degand
- Wolf De Graeve
- Zofia Hanna
- Lanse Duym
- Lissa Meyvis
Arrangementen voor accordeon en tenor
- Philippe Thuriot
compositie en realisatie muziekscore
- Bert & Stijn Cools (granvat)
Scenografie en poppen
- Filip Peeters
kostuumontwerp
- Oumar Dicko
lichtontwerp
- Fabiana Piccioli
dramaturgie
- Hildegard De Vuyst
muziekdramaturgie
- Piet De Volder
orkest (opname)
- Orkest Opera Ballet Vlaanderen
lichttechniek
- Bennert Vancottem
geluidstechniek
- Brecht Beuselinck
uitvoering kostuums
- Oumar Dicko
- kostuumatelier Toneelhuis
- Kathleen Van Mechelen
- Kasia Mielczarek
- Liezelot Osselaer
- Monique Van Hassel
uitvoering decor en poppen
- Filip Peeters
- atelier FroeFroe
- Marc Maillard
stage regieassistentie
- Lieselot Siddiki
spreiding
- laGeste
- Helena Elshout
productie
- laGeste (les ballets C de la B + kabinet k)
coproductie
- Toneelhuis
- Opera Ballet Vlaanderen
- Le Phénix, Scène nationale de Valenciennes
- MC93, Maison de la Culture de Seine-Saint-Denis (Bobigny)
- L'Opéra de Lille
- Holland Festival (NL)
met dank aan
- De School van Gaasbeek
met de steun van
- Stad Gent
- de Vlaamse Overheid
- de Tax Shelter van de Belgische federale overheid
- Flanders TAX shelter