Commotie bij koningshuis en kerkelijke overheid omwille van te veel sensualiteit en decadent gekoketteer met de dood, artistieke nijd tussen een veelbelovend achitect (Victor Horta) en een beeldhouwer van kleine komaf (Jef Lambeaux), politieke koehandel tussen de Belgische katholieke garde en de Saudische sjeiks … Het zijn slechts enkele ingrediënten uit het leven van het kunstwerk Les passions humaines, een reliëf van beeldhouwer Jef Lambeaux (1852-1908) dat middenin Brussel staat.
“Het kleine wonder van deze voorstelling is haar ongeforceerde tweetaligheid. Twee culturen, twee stijlen en twee talen smelten samen.”
- Geert Van Der Speeten in De Standaard, 23 april 2015
Het laatste beeld van Guy Cassiers’ enscenering van Wagners Ring was een scènegrote reproductie van de sculptuur Les passions humaines van de beeldhouwer Jef Lambeaux – de ‘Belgische Rodin’ (1852-1908). Dat beeldhouwwerk staat centraal in de voorstelling Passions humaines, waarvoor Erwin Mortier de tekst schrijft.
In 1898 wordt het bas-reliëf De menselijke driften officieel onthuld. Het is een monumentale beeldengroep in wit Carraramarmer, met als thema goed en kwaad onder het wakende oog van de dood. Uit elke figuur apart en uit het wervelende geheel spreekt Lambeaux’ passie voor het menselijk lichaam, het zinnelijke vrouwelijke en het viriele mannelijke, en vooral voor de beweging.
Al van bij de presentatie van het ontwerp in 1889 zorgt het beeldhouwwerk voor controverse tussen enthousiaste liberalen en boze katholieken die verontwaardigd zijn over het blasfemische en pornografische karakter ervan. Die controverse wordt alleen maar erger als koning Leopold II in 1890 de officiële opdracht geeft om het werk in marmer uit te voeren. Het conflict zet zich verder in de artistieke discussie tussen de reeds erkende beeldhouwer Lambeaux en de jonge architect Victor Horta, die gevraagd wordt om een paviljoen rond het werk te bouwen in het Jubelpark. Ook na de dood van Lambeaux blijft het beeldhouwwerk de gemoederen beroeren. In 1967 is de Saudische koning Faysal op bezoek in België, onder meer om FN-wapens te kopen. Koning Boudewijn geeft (in ruil?) de noordwestelijke hoek van het Jubelpark voor 99 jaar in erfpacht aan de Saudi’s. Daar staat een oriëntaals paviljoen én het Lambeaux-Hortagebouwtje. Het grote paviljoen wordt later de Grote Moskee van België. Tot voor enkele maanden was de staat van zowel het Hortagebouw als het Lambeauxreliëf zeer slecht. Het was daarenboven nauwelijks toegankelijk. Of hoe bijna niemand een van de meest besproken kunstwerken uit de Belgische geschiedenis gezien heeft!
Schrijver Erwin Mortier buigt zich over dit Belgische, al te Belgische verhaal en maakt van de controverse rond het beeldhouwwerk een panorama van menselijke drama’s, maatschappelijke tegenstellingen en ideologische gevechten. Rond de figuur van Jef Lambeaux verzamelt hij een groep kleurrijke personages die samen de tijdsgeest, de normen en waarden en de hypocrisie aan het einde van de negentiende eeuw incarneren: Leopold, koning der Belgen en heerser over Congo Vrijstaat, en zijn minnares en latere vrouw Blanche Delacroix: de jonge architect Victor Horta; de kunstcriticus Sander Pierron die een geheime relatie heeft met de schrijver Georges Eekhoud; Cornélie Van Camp en Adèle Deforge, de respectieve echtgenotes van Eekhoud en Pierron. Hun onderlinge confrontaties zitten vol passie en hartstocht, net zo heftig als afgebeeld op en uitgelokt door De menselijke driften van Jef Lambeaux.
Met een tweetalige Frans-Nederlandse cast is Passions humaines in alle opzichten een Belgisch verhaal.
regie
- Guy Cassiers
dramaturgie
- Erwin Jans
tekst
- Erwin Mortier
vertaling
- Marie Hooghe
met
- Muriel Legrand
- Serge Larivière
- Vincent Hennebicq
- Thierry Hellin
- Candy Saulnier
- Claire Bodson
- Tom Dewispelaere
- Marc Van Eeghem
- Kevin Janssens
- Katelijne Damen
- Jorre Vandenbussche
lichtontwerp
- Stef Alleweireldt
video-ontwerp
- Kurt D'Haeseleer
geluidsontwerp
- Muriel Legrand
- Diederik De Cock
research
- Carine Cuypers
kostuum- en decorontwerp
- Tim Van Steenbergen
productie
- Toneelhuis
coproductie
- Fondation Mons 2015
- Le Manège Mons
- Théâtre National Wallonie - Bruxelles
met de steun van
- Stad Antwerpen