In [meeuw] van Olympique Dramatique wordt voor het eerst een repertoiretekst vertaald en gespeeld in Vlaamse Gebarentaal, door een gemengde cast van dove en horende toneelspelers, met Nederlandse boventiteling.
Uitgangspunt is De Meeuw (1896) van Anton Tsjechov, een van de grootste en tederste theaterteksten uit de literatuurgeschiedenis over een zoekende jeugd met nieuwe ideeën en een oudere generatie die zich daardoor bedreigd voelt. Een vertelling over de hang naar het verleden en het verlangen naar een vrij leven; verteld vanuit het perspectief van drie verschillende generaties. Liefde en verlangen als verwoestende drijfveer tijdens een familiereünie. Een komedie in vier bedrijven, zo benoemde de Russische schrijver het zelf.
[meeuw] is een ontmoeting met spelers uit de Vlaamse dovengemeenschap met VGT als moedertaal. De cast bestaat uit een mix van drie dove en vijf horende spelers: Yousra Boukantar, Sofie Decleir, Tom Dewispelaere, Lobke Leirens, Lut Reysen, Willy Thomas, Serge Vlerick en Yana Wuytens. Samen gaan ze op zoek naar een gemeenschappelijke taal: het gebaar.
“Ik ben zo dikwijls in de buurt van je huis geweest, maar ik ben nooit binnengekomen. Laten we gaan zitten.” - Nina Michailovna Zaretsjnaja
Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij de steun van de spelers van de Nationale Loterij en de Koning Boudewijnstichting. De voorstelling werd gerealiseerd in samenwerking met KU Leuven, Faculteit Letteren - Antwerpen, en de taalgroep Vlaamse Gebarentaal van de opleiding toegepaste taalkunde.
Aan tafel: [meeuw] - zoektocht naar een gemeenschappelijke taal
Op 23 november 2024 zoomden we in op het bijzondere maakproces van [meeuw], in een speciale editie van Aan tafel. Professor Myriam Vermeerbergen en dramaturg Erwin Jans gingen in gesprek met Stijn Van Opstal, Carolien Doggen, Willy Thomas, Yana Wuytens, Lut Reysen, Sofie Decleir, Greet Doggen & Francis Geeraert. Tolken Floor Vandevelde en Lieve Roodhooft vertaalden naar VGT en het Nederlands.
(Her)bekijk het gesprek
"Als je graag tijd maakt voor de meest uitzonderlijke voorstelling van het jaar, maak dan tijd voor deze meeuw."
"Yana Wuytjens is de ster van de avond als ‘Konstantin’ en legt de nadruk op ‘tragi’ in deze tragikomedie"
"In [meeuw] kijk je niet zozeer naar een verhaal, maar naar mensen met hun verlangens en gebreken. Dat is natuurlijk op het conto te schrijven van Tsjechov, die geweldige personages uittekende, maar zeker ook op dat van de acht spelers die zich volledig smijten. "
"Dit stuk was door alle drempels allesbehalve eenvoudig om te maken, maar toch vinden de makers nog de ruimte om daarnaast ook te breken met patriarchale normen, én om te tonen hoe moeilijk het is om in deze gepolariseerde wereld uit onze bubbel te kruipen. Maar dat het niet onmogelijk is: ook dat toont [meeuw]. "
"Deze ‘[Meeuw]’ doet zo op een originele manier recht aan Tsjechov door gebarentaal in te zetten als een rijk expressief instrument dat het onderscheid tussen wie wel en niet slecht hoort uitwist. Alle spelers staan met gelijke wapens op de toneelvloer. Toen Stijn Van Opstal dacht aan een stuk in gebarentaal leek dat een ware gok. Dankzij de inzet van de spelers, de begeleiders en de tolken werd het echter een totale triomf. Dit is gewoon een zeer goede opvoering van één van de ontroerendste teksten uit de theatergeschiedenis. Stijn Van Opstal heeft gegokt en gewonnen."
"In [meeuw] herschrijft Olympique Dramatique Tsjechovs De Meeuw met Vlaamse Gebarentaal (VGT) als centrale taal. Dat dwingt tot een andere economie van de zintuigen, tot andere beslissingen over waar je je focus legt, als toeschouwer, eigenlijk tot een heel andere zintuiglijkheid. Zo gaat de subtiele klassenstrijd die Tsjechov altijd voert, nog een stap verder: hier wordt communicatie in vraag gesteld, en zelfs de taal zelf. (...) De doventaal wordt de norm, het logocentrisme verandert van gedaante, het gebaar domineert, niet de spreektaal."
"Tsjechovs prachtige klassieker wint in gebarentaal alleen maar aan kracht. (...) Deze uitvoering en zeker het verrassende einde zorgen voor de ontroerendste Meeuw-opvoering die ik in mijn leven gezien heb. Tsjechov, in een nieuwe vorm."
"De beste manier om een taal te leren is ontmoeten. En gezien mijn taal theater is, heb ik mensen gezocht om een voorstelling mee te maken. Mijn nieuwsgierigheid werd een ambitie en half november wordt 'Meeuw' als eerste repertoirestuk in Vlaamse Gebarentaal opgevoerd in de Bourla."
"Dat had ik echt niet gedacht, dat de horende acteurs zo vlot zouden kunnen gebaren. Ook naast de scène kunnen we al vrij goed communiceren. Dat vond ik altijd erg belangrijk: dat we een volledig gelijkwaardige voorstelling zouden maken."
"‘Eindelijk zijn dove acteurs geen buitenstaanders meer’: Olympique Dramatique brengt Tsjechov in gebarentaal"
"Het Toneelhuis in Antwerpen speelt "Meeuw" in gebarentaal met dove en horende acteurs."
"Tsjechov maakt met enorm veel humor en mededogen komedies over de struikelende mens die wij blijkbaar al eeuwen zijn. 'De meeuw' in het bijzonder is wat mij betreft een van de mooiste en tederste stukken uit de toneelgeschiedenis."
"Olympique Dramatique speelt 'Meeuw' van Tsjechov in gebarentaal, en dat is een primeur. Beluister de radioreportage"
"Niemand kan tederder de klungelende mens analyseren dan Tsjechov"
"Première van *Meeuw* in Vlaamse Gebarentaal."
Downloads
- Audio '[meeuw]' Korte inhoud (MP3) 2,6 MB
- Programma meeuw (PDF) 10 kb
naar
- De Meeuw van Tsjechov
regie
- Stijn Van Opstal
bewerking
- Stijn Van Opstal
- Scarlet Tummers
- Tom Dewispelaere
- Francis Geeraert
- (met dank aan Ilja Leonard Pfeijffer)
vertaling naar VGT
- Diane Boonen
- Sam Verstraete
- Hilde Verhelst
- e.a.
spel
- Yousra Boukantar
- Sofie Decleir
- Tom Dewispelaere
- Lobke Leirens
- Lut Reysen
- Willy Thomas
- Serge Vlerick
- Yana Wuytjens
dramaturgie
- Scarlet Tummers
decor
- Damiaan De Schrijver
- Stijn Van Opstal
lichtontwerp
- Frank Hardy
kostuumontwerp
- Monique Van Hassel
productie
- Toneelhuis
- Olympique Dramatique
coproductie
- theater arsenaal
met de steun van
- Silence Radio
- Doof Vlaanderen
- doof&events
- Vlaams GebarentaalCentrum (VGTC)
- KU Leuven Campus Antwerpen (Toegepaste Taalkunde)
- Nationale Loterij
- Literatuur Vlaanderen
- Koning Boudewijnstichting
- Tax Shelter maatregel v/d Belgische federale overheid via LOOK@LEO