“Sartre schetst een Freud die in zijn onderzoek evenzeer gedreven werd door zijn eigen innerlijke conflicten als die van zijn patiënten. Hij komt niet alleen tot de psychoanalyse voor zijn patiënten, maar ook om zichzelf te genezen. ” - Ivo van Hove
Eind jaren vijftig schrijft de Franse filosoof Jean-Paul Sartre op vraag van de Amerikaanse regisseur John Huston het scenario van een film over niemand minder dan Sigmund Freud. Sartre gaat zo op in de materie dat hij een script aflevert dat goed is voor zeven uur film.
Huston herleidt de vele honderden bladzijden tot een film van twee uur. Daarop laat Sartre zijn naam van de credits verwijderen. Sindsdien is dit uitdagende script onaangeroerd gebleven.
Als geen ander heeft Freud bepaald hoe wij in de twintigste eeuw zijn gaan denken over wat het betekent om mens te zijn. Literatuur, film en toneel zijn diepgaand door hem beïnvloed. Maar hoe is Freud tot zijn theorieën gekomen? Sartre portretteert de jonge psychiater als een getormenteerde persoonlijkheid die de psychoanalyse haast tegen zijn wil in ontdekte.
Uitmuntend materiaal voor Ivo van Hove, die de eerste is om dit omvangrijke script van Sartre in zijn totaliteit te ensceneren. Marie Vinck, Stef Aerts en Thomas Verstraeten tekenen voor de bewerking. Samen met Matteo Simoni vervoegen Marie Vinck en Stef Aerts voor dit project het Amsterdamse ITA-ensemble: zij nemen drie van de vele personages voor hun rekening die een web van gesprekken en confrontaties rondom Freud spinnen.
ITA en Toneelhuis bewijzen met de productie Freud, over de bekendste psychiater ter wereld, dat het Nederlands theaterlandschap schittert. De voorstelling onder regie van Ivo van Hove geeft zelfinzicht, diepte en legt de kracht van de menselijke ziel bloot in de jonge jaren van deze baanbrekende en bijzondere denker. Stef Aerts speelt een bezielende hoofdrol met sterke klankbeelden van componist George Dhauw.
"Van Hove heeft de jonge, anarchistische groep FC Bergman (nu onderdeel van Toneelhuis in Antwerpen) gevraagd een bewerking van de tekst te maken en die is zeer geslaagd. Jonge spelers van deze groep spelen de hoofdrollen naast mensen van ITA. Maar ik was er niet op voorbereid dat ik het stuk zo ontroerend, ja, aangrijpend zou vinden. Dat het vooral zo veel te vertellen zou hebben over de ambivalente relaties tussen ouders en kinderen."
"Pas na een uur maakt Cäcilie (Hélène Devos), met rode sokjes, haar opwachting. Meteen zuigt Devos alle aandacht naar zich toe met haar intense, doorleefde spel en perfecte timing, schipperend tussen helderheid en hysterie. In de scènes met Freud/Stef Aerts knettert het."
"Het stuk speelt zich af in één grote witte ruimte die zowel kabinet als leefruimte als straat is. Je ziet Freud - knappe rol van Stef Aerts - in opstand komen tegen het medische establishment. (...) 'Freud' komt pas echt tot leven als het podium (of is het Freuds hoofd?) helemaal wordt leeggemaakt. Enkel de psychiater en zijn onhandelbare patiënte Cäcilie Körtner (Hélène Devos) blijven over. Door haar beseft Freud dat ‘alles’ teruggaat naar de kindertijd en de relatie met de ouders."
"Ik ben al fan van deze bende van op het Antwerpse Conservatorium. Als lid van de artistieke leiding van de Opleiding Dora van der Groen heb ik de hele evolutie van FC Bergman van dichtbij mogen meemaken, van hun ingangsexamen tot hun afstudeerproject." - Interview met Ivo van Hove"
Downloads
naar
- Le Scénario Freud van Jean-Paul Sartre © Éditions Gallimard
regie
- Ivo van Hove
vertaling
- Gerardjan Rijnders
bewerking
- FC Bergman
- Koen Tachelet
dramaturgie
- Koen Tachelet
muziek
- George Dhauw
scenografie, lichtontwerp
- Jan Versweyveld
video
- Jan Versweyveld
- Jordi Wolswijk
kostuums
- An D'Huys
met
- Stef Aerts
- Matteo Simoni
- Marie Vinck
- Hélène Devos
- Hans Kesting
- Chris Nietvelt
- Ilke Paddenburg
- Joep Paddenburg
- Bart Slegers
- Steven Van Watermeulen
productie
- Toneelhuis
- Internationaal Theater Amsterdam