Mokhallad Rasem concentreert zich bewust een tijdlang op de stukken van William Shakespeare.
Vorig seizoen bracht hij een Romeo & Julia, in 2013-2014 ensceneert hij zijn interpretatie van Hamlet en een seizoen later staat Macbeth op zijn programma. Hamlet Symphony is voor Mokhallad een stuk over verwarring en vertwijfeling, maar ook over het zoeken naar waarheid. Een zoektocht waarin straatmuzikanten, kapotte instrumenten en dansende derwisjen een droomwereld creëren.

Mokhallad, voor Romeo & Julia was je concrete uitgangspunt de foto van een gebombardeerde en uitgebrande auto die toebehoorde aan een koppel dat woonde in de buurt waar je opgroeide in Bagdad. De auto is het centrale object van je voorstelling geworden. Wat is het persoonlijke verhaal achter Hamlet Symphony?

“Het is een zeer persoonlijk verhaal. In 2009 – ik was toen al in België – kreeg ik het bericht van mijn familie dat mijn vader overleden was. Omdat mijn papieren nog niet in orde waren, kon ik toen niet terugkeren voor de begrafenis. Ook nu kan ik nog steeds niet naar zijn graf omdat hij in Syrië begraven ligt, waar mijn familie omwille van de ellendige situatie in Irak naartoe vluchtte. Maar intussen is Syrië veel te gevaarlijk. Ik heb alleen enkele foto’s van zijn graf. Je wil naar het graf van iemand gaan om met hem of haar te praten. Dat heb ik nog niet kunnen doen. Ik herinner me dat ik in de weken na de dood van mijn vader iedere nacht van hem droomde. Hij sprak met mij alsof hij nog steeds in leven was. Mijn keuze om Hamlet te ensceneren heeft waarschijnlijk met dat nog niet gevoerde gesprek met mijn vader te maken. In de voorstelling verbind ik mijn persoonlijke verhaal met het universele verhaal van Hamlet.”

In Romeo & Julia heb je alleen het liefdesthema overgehouden en heb je de tekst samengesteld als een collage van fragmenten uit gedichten en andere teksten over de liefde. Ga je ook in Hamlet Symphony ver afwijken van het verhaal dat Shakespeare in zijn stuk vertelt?

“Voorlopig sta ik nog niet zo ver met mijn ideeën over waar ik precies met de tekst naartoe wil. Hamlet, Ophelia, Claudius en Gertrude zullen natuurlijk hun plek hebben in de voorstelling. Op dit ogenblik heb ik vooral een aantal beelden waarrond mijn fantasie zich ontwikkelt. Ik zie de enscenering als een soort van droom. Hamlet die droomt en tegelijk zijn droom ensceneert. Hij probeert via de droom een oplossing voor zijn probleem te vinden. Ik herinner me dat mijn moeder vroeger een boek had waarin dromen als symbolen van iets werden uitgelegd. Als wij haar onze droom vertelden, dan gaf zij daar onmiddellijk een betekenis aan. Hamlet gaat door een analyse in zijn droom: to be or not to be is de kern van die analyse. Voor mij slaan die woorden ook op de situatie van de migrant. Wanneer de migrant in een nieuwe wereld terechtkomt, dan twijfelt hij aan alles. Na de dood van zijn vader komt Hamlet ook in een nieuwe, hem onbekende wereld terecht.”

In de titel van je bewerking verwijs je expliciet naar muziek. Je noemt je voor-stelling Hamlet Symphony. Waarom?

“Hamlet zit vol thema’s: wraak, twijfel, angst, waanzin, moord,… Dat zijn voor mij de instrumenten waarmee de symfonie gespeeld wordt. Hamlet is voor mij een soort van dirigent. Je mag dat ook letterlijk interpreteren. Zoals hij in het stuk van Shakespeare een groep van acteurs regisseert om de waarheid te onthullen, zo dirigeert hij bij mij een groep straatmuzikanten om een symfonie van de pijn te spelen. Ik ben gefascineerd door de instrumenten van straatmuzikanten: zij zijn er niet om goede muziek te spelen, maar om de muzikant te helpen overleven. Dat geeft ze een grote authenticiteit. Hamlet die een orkest van straatmuzikanten uit ver-schillende culturen dirigeert, is een beeld dat ook past in mijn idee van de voorstelling als een droomuniversum.”

De muziek is een metafoor en tegelijkertijd heel concreet aanwezig in de voorstelling?

“Dat is zo. De symfonie klinkt echter niet juist. De instrumenten zijn te oud. Er zitten te veel thema’s in het hoofd van Hamlet. Het hoofd van Hamlet zit vol verwarring. Ik zie hem zitten op een kleine boot in het midden van de woestijn, wachtend op het water dat hem zal meevoeren. Of om een ander beeld te gebruiken: Hamlet zoekt naar een kader voor zijn schilderij. Hij wil begrijpen wat er in zijn leven aan het gebeuren is. Hij probeert er greep op te krijgen. Zijn poging is de voorstelling. In mijn verbeelding is mijn voorstelling iets tussen een installatie, een concert en een enscenering. Ik zie Hamlet als een kunstenaar. Via de kunst zoekt hij naar waarheid. Een ander beeld dat in mijn hoofd zit, is dat van de dansende derwisj: de wereld draait niet rondom hem, maar hijzelf draait rond. Door dat draaien stelt de danser zich open voor een kracht, een inzicht van buitenaf. Ook Hamlet ondergaat die transformatie: op een bepaald ogenblik besluit hij niet langer te wachten, maar komt hij in actie en gaat op zoek naar de waarheid.”