In tijden van vluchtelingencrisis, angst en maatschappelijke polarisering wil dit platform positieve, krachtige burgerinitiatieven verzamelen, en de mensen achter deze initiatieven in beeld brengen. Een bescheiden aanzet tot ‘constructive journalism’...

Als voorbereiding hierop gingen de studenten een week lang in gesprek met een aantal specialisten terzake. Verslag hieronder.

De nieuwe site CTZNS wil de ‘mogelijkheidszin’ van de Europese burger in het voetlicht plaatsen. De site komt tot stand door input van student-journalisten van de AP Hogeschool Antwerpen: zij gaan gericht op zoek naar ‘good practices’ uit de samenleving, naar positieve initiatieven die mensen (de burger mét en de burger zonder papieren) verbinden. Een bonte verzameling diverse initiatieven die elk op hun manier een antwoord zijn op de vraag wat ons in de samenleving met elkaar kan verbinden.

Om de studenten grondig voor te bereiden op deze zoektocht werd van 20 tot 24 februari 2017 een workshop opgezet. Daarin werkten de studenten elke dag met een andere expert.

Advocate en activiste Mieke Van den Broeck (www.progresslaw.net) maakte de studenten vertrouwd met de betekenis van mensenrecht versus burgerrecht en vooral hoe de wet maakbaar is: niet enkel op initiatief van de politici, maar ook door een actief burgerschap.

Schrijver en inspirator Jeroen Olyslaeghers (www.debezigebij.nl/auteurs/jeroen-olyslaegers) vulde de bijdrage van Van den Broeck aan met zijn praktijkervaring: hoe voorkom je dat je als kunstenaar enkel beschouwend werkt (als ‘vanuit een ivoren toren’), en hoe kan je je actief in de praktijk begeven? Hoe kan je vanuit een sterk engagement aandacht creëren voor een nieuw en noodzakelijk perspectief op deze kwesties in het huidige politieke klimaat, met name het perspectief van inclusie en gelijkwaardigheid? Sociale media en bij uitstek Facebook vormen voor hem een effectief en autonoom kanaal waarmee hij rechtstreeks lezers bereikt die zich niet vastpinnen op de traditionele nieuwsdragers.

Het jonge ondernemersduo Hanan Challouki en Taha Riani achter de website MVSLIM.com sprak passioneel met de studenten over de noodzaak van inspirerende verhalen die het wereldwijd bundelt op de website MVSLIM. Die ontstond in 2015 vanuit de dringende noodzaak om de Googlepagina die je ziet als je de zoekopdracht ‘muslim’ intikt, een meer volledige en volwaardige afspiegeling te laten zijn van de werkelijkheid dan tot nu toe het geval is. De meeste moslims herkennen zich totaal niet in het door de reguliere media gestuurde beeld waarin al te makkelijk links worden gelegd met ‘de terrorist’ en ‘het conflict’.

In het gesprek met Rein Antonissen, directeur Vluchtelingenwerk Vlaanderen (www.vluchtelingenwerk.be) werden de studenten zich bewust van de vaak precaire situaties waarin mensen met een vluchtelingenachtergrond zich bevinden eens ze asiel hebben aangevraagd. Hoe goed bedoeld ook, een journalistiek portret kan een fatale afloop hebben voor de procedure van de persoon in kwestie.  

Sociaal en politiek filosoof Bart Brandsma gaf een workshop over zijn ‘polarisatiestrategie’ (www.polarisatie.nl). Hij coacht en bemiddelt in conflictsituaties wereldwijd en begeleidt bijvoorbeeld de politie in de Brusselse wijk Molenbeek, vanuit de polarisatiestrategie die hij ontwikkelde. Bart Brandsma stelt dat het binnen conflictsituaties van belang is om gericht op zoek te gaan naar mensen in de ‘stille’ ruimte tussen de twee polen: ‘the silent’.  Dit zijn mensen zoals politie, leerkrachten, burgemeesters en journalisten die in staat zijn om vanuit de middenruimte polariserende visies te ontmijnen. Als we ervan uitgaan dat het fenomeen conflict ingebakken zit in samenlevingen, dat dit veeleer de normale toestand is dan de uitzondering, dan is volgens Bart Brandsma een meer volledige definitie van vrede de volgende: “Vrede is een lange rij van conflicten waar we goed mee om zijn gegaan.”

In de loop van de week zagen de studenten de film KOSMOS (2015), van Ruben Desiere. Desiere studeerde in 2014 af aan het KASK in Gent. Hij plaatste zijn camera in 2013 in het Brusselse Gesù-klooster en bleef niet enkel als toeschouwer achter zijn medium verscholen. Hij zoomde in op een groepje Roma en verbleef lange tijd in de wirwar van gangen en kamers in het klooster. KOSMOS is een beklijvend portret van mensen die met hem werkten rondom de teksten van de Poolse schrijver Witold Gombrowicz. Tijdens de draaiperiode van ‘fictionele’ scènes drong de schrijnende actualiteit van de ontruiming van het klooster zich aan de beelden op. In het gesprek met Ruben Desiere op vrijdagochtend werd onomwonden duidelijk dat de journalist vanuit zijn keuze voor beeld(taal) een zeer grote invloed heeft op het perspectief van de lezer/kijker. De teaser van het VTM-jaaroverzicht van 2016 behoeft nauwelijks meer uitleg.

Met al deze bagage in hun rugzak stappen de studenten in maart naar burgers (met en zonder papieren) toe die zich inzetten in zelf opgerichte initiatieven. ‘Good practices’ die als doel hebben het samen leven te verrijken. De studenten nemen zich voor om niet enkel interviews te noteren in de geijkte formule van vraag en antwoord. Als het lukt, ondernemen zij zelf activiteiten en kunnen er zodoende menselijke portretten en verhalen ontstaan met daarin gekaderd de initiatieven die de samenleving verenigen in plaats van ze te splijten. CTZNS viert het burgerinitiatief.