op 25 november afgelopen jaar
maakte ik iets bijzonders mee

anderhalve week eerder
op 13 november
vonden de jongste aanslagen plaats in parijs

ook belgie was in opperste staat van paraatheid
antwerpen werd gevrijwaard van het hoogste dreigingsniveau
maar dat was alleen
omdat de stad al maanden eerder bezet werd
door para's en hun rollend materieel

de weken volgend op de aanslagen
was het wel erg veilig op de meir, voor de kinepolis, in de bourlaschouwburg
en aan de delhaize op het zuid

25 november afgelopen jaar
was ik met mijn jongste dochter in het bos,
een jeugdhuis op de ankerrui in antwerpen,
voor iets
wat in de agenda aangekondigd werd als
bosboenk
het zotste kinderfeest van 't stad
aanwezig
leerlingen uit verschillende antwerpse scholen,
asielcentrumbewoners
en kinderen uit rode kruis opvangcentra

ik heb met tranen in de ogen gekeken
naar dat allegaartje dat uit zijn dak ging
op zowat alle muziekstijlen die onze planeet rijk is
met als hoogtepunt de verschijning van tatyana van ketnet

ik was niet zozeer ontroerd door dat korte moment
waarin alle verschillen even opzijgezet werden
voor een feest met wafels

maar door de vaststelling
dat de deuren naar de straat open stonden
dat de zaal vol zat,
dat het er donker was,
dat de meeste ouders niet begrepen waar ze nu weer waren
dat iedereen door elkaar liep
naar buiten
terug naar binnen
naar de wc
nog eens naar de wc
en dat er van heinde en ver geen wijkagent,
geen stadstoezichter,
zelfs geen postbode te bespeuren viel

de mensen van het bos
hadden er geen moment aan gedacht
om ook maar iets aan extra veiligheid te voorzien

en dat was geen statement
geen poging tot weerwoord bieden op stemmingmakerij
maar een simpelweg negeren van het hele discours

dit is misschien
bedacht ik mij later
wat harald welzer bedoelt wanneer hij in
zelf denken, een leidraad voor verzet
schrijft
...het gaat dus over zoeken naar plekken waar de compacte werkelijkheid geperforeerd kan worden
een werkelijkheid waaraan we onderworpen lijken te zijn
omdat we denken dat ze in weze onveranderlijk is
terwijl dat niet eens correct geformuleerd is
het kenmerk van onze tijd is veeleer
dat we ons vrijwillig onderwerpen aan die ultramoderne kooi van horigheid...

sinds januari dit jaar
ben ik zes maanden lang aan het werk op een schooltje in deurne

aanleiding voor mijn aanwezigheid daar is
een filmpje waarin de econoom milton friedman
een potlood gebruikt
om uit te leggen hoe het mechanisme van de vrije markt werkt
het grafiet komt uit zuid afrika,
het hout uit west amerika,
het aluminium uit china,
de verf uit indie
het gommetje uit nederland
en al die mensen,
gedreven door een  onzichtbare hand die concurrentie heet
werken samen aan dat potlood
waardoor jij het aan de beste prijs kopen kan
en bijdraagt aan harmonie en wereldvrede.

ik heb de leerlingen van het schooltje
gevraagd of ze me willen helpen met mijn plan
om alle onderdelen van het potlood terug te brengen
naar hun respectievelijke plaatsen van oorsprong
als
iets ten ruste leggen
maar evenzogoed
de weg bereiden voor iets nieuws

ik heb veel tijd gestoken in het verklaren van mijn motieven
de leerlingen van de klas waar ik nu werk zijn elf jaar
en we bespreken thema's als
individuele versus collectieve vrijheid,
rechtvaardige duurzaamheid,
draagkracht van de aarde
en robert musill
die schrijft dat
als er werkelijkheidszin bestaat
ook mogelijkheidszin bestaan moet
de vaardigheid om alles te denken wat evengoed zou kunnen zijn

ik wilde met een aantal voorbeelden aan de klas duidelijk maken
wat zo n mogelijkheidszin zou kunnen zijn
en wilde hen
disziplin der subjektivitat
tonen
een werk van erwin wurm
dat ooit in het middelheimmuseum stond
een auto op twee van de vier wielen
die met behulp van een alcoholstift tegen een sokkel aanleunt

wanneer ik s' avonds de foto opnieuw bekijk
moet ik denken aan het voorval met de argentijnse schrijver julio cortazar
en hoe treffend ook dat voorval de mogelijkheidszin illustreert
rond 1970 krijgt Cortazar het verwijt
dat zijn werk frivool en vrijblijvend humoristisch is
ten aanzien van de politieke situatie in zijn land.
hij antwoordt:
‘Ik ben van mening
dat de strijd om het socialisme in Latijns-Amerika
de verschrikking van alle dag onder ogen moet zien
met de enige houding
die het op een dag de overwinning zal opleveren:
door angstvallig en als iets kostbaar
het vermogen te koesteren
om te leven zoals we dat voor die toekomst zouden wensen,
met alles wat dit veronderstelt
aan vreugde’ spel en liefde.

Benjamin Verdonck