Wat is het dat de samenleving bindt? Deze vraag vormt het vertrekpunt voor een geheel van omkaderende activiteiten die Toneelhuis onder de overkoepelende titel CTZNS opzet bij drie artistieke creaties: Grensgeval (regie Guy Cassiers), Zielzoekers (regie Mokhallad Rasem) en Het kleine meisje van meneer Linh (regie Guy Cassiers).
CTZNS zal ‘good practices’ uit de samenleving verzamelen, positieve initiatieven die mensen (de burger mét en de burger zonder papieren) verbinden. Met CTZNS wil Toneelhuis de verdiepende manier van werken van kunstenaars (via vooronderzoek, inhoudelijke contacten, de juiste keuze van taal en beeld, ...) transponeren naar de wereld van de studenten journalistiek. Een journalist draagt in de huidige samenleving een steeds grotere, verbindende verantwoordelijkheid. Hij brengt niet alleen feiten in de openbaarheid, hij creëert die openbaarheid ook. De opinies en discussies die hij lanceert vormen en verruimen de publieke ruimte. Publieke ruimte is niet alleen fysieke ruimte, het is ook een mentale ruimte waarin vrij gedacht kan en mag worden. De journalist (geschreven pers, fotografie, beeldreporter,...) vormt met woorden en beelden de publieke opinie en draagt een grote verantwoordelijkheid binnen een zich verbindende of een zich polariserende samenleving.
De positieve ervaringen met invisible-cities.eu, een omkaderend digitaal platform dat navolging vond in verschillende Europese partnersteden, en de kennis die Toneelhuis hiermee opgedaan heeft, vormden een uitstekende basis voor het opzetten van CTZNS. In april 2017 wordt het platform publiek gelanceerd, maar de voorbereidende stappen zijn al een feit. We lichten de verschillende stappen en de eerste uitwerking hieronder toe.
In de verschillende Europese steden laat CTZNS studenten journalistiek en theatermedewerkers deelnemen aan diverse sociale en journalistieke activiteiten. Elke deelnemende partner vormt in zijn eigen stad een ‘Citizens-netwerk’ met de voor hem meest relevante scholen en sociale organisaties. In deze startfase nemen de studenten samen met de theatermedewerkers (misschien ietwat buiten hun comfortzone) deel aan activiteiten die georganiseerd worden door en/of voor mensen met een vluchtelingenachtergrond, zoals kennismakingsavonden, inzamelingsacties, opendeurdagen in opvangcentra, voorstellingsbezoek, gesprekken met mensen in het sociale veld. Deze activiteiten kunnen ook in andere plaatsen dan de eigen stad plaatsvinden. Het gaat erom dat het onderwijs en het theater deelneemt aan initiatieven die bestaan in de sociale sector.
Vervolgens werkt een kerngroep van studenten journalistiek (eventueel aangevuld met een aantal geïnteresseerden uit de startfase) verdiepend door in een workshopfase. Deze kerngroep wordt door experts begeleid naar het moment waarop elk van hen zelfstandig op zoek kan gaan naar ‘good practices’ van burgerinitiatieven die bijdragen aan een zich verbindende samenleving. Deze ‘good practices’ vertalen zich naar het digitale platform CTZNS.
De eerste workshop vond plaats van 20 tot 24 februari 2017 in Antwerpen met de studenten journalistiek van de AP Hogeschool. Elke dag werkten de studenten met een andere expert rond de vluchtelingenthematiek. Achtereenvolgens waren dat Mieke Van den Broeck (advocaat/activist), het jonge duo achter de website MVSLIM, filosoof Bart Brandsma die een workshop gaf rond zijn polarisatiestrategie, en tenslotte filmmaker Ruben Desiere die werkte rond beeld en beeldvorming.
Het CTZNS-format - met zijn verschillende stapstenen - reist mee met de drie Toneelhuiscreaties en kan door de verschillende steden binnen de tournee verder aangevuld worden in België, Frankrijk, Nederland en Spanje. Naarmate de voorstellingen verder reizen kan dit format verder groeien met jonge mensen uit andere landen waar nieuwe partners zich achter het project scharen.
Voor het overkoepelend project Grenzeloos (dat CTZNS, Grensgeval, Het kleine meisje van meneer Linh en Zielzoekers omvat) werd steun bij de Europese Unie aangevraagd. Vluchtelingenwerk Vlaanderen stapt mee als actieve partner in de (inhoudelijke) uitbouw van het digitale platform en is kandidaat om de website na afloop van het project over te nemen. Op die wijze kan CTZNS uitgroeien tot een duurzaam project dat ook op langere termijn een bijdrage levert aan een menselijker perspectief van ‘de vluchteling’ in de huidige samenleving.
